Cases
De gemeente Sittard-Geleen maakte in 2016 haar eerste gemeentelijke omgevingsvisie (GOVI). Nu zijn ze deze GOVI aan het actualiseren. Wat zijn leerpunten uit 2016? En wat doen ze nu anders? Strategisch beleidsadviseur Marion Nieuwenhuijzen (ruimtelijke ontwikkeling) en wethouder Andries Houtakkers (omgevingsbeleid, ruimtelijke ordening en inrichting) blikken terug en vooruit.
Waarom begonnen jullie al in 2016 aan de eerste omgevingsvisie?
“Toen begon de Omgevingswet op te komen, met de intentie ‘ruimte waar het kan, sturen waar het moet’. Die intentie sprak ons aan”, antwoordt Marion Nieuwenhuijzen. “Dit was een mooie richting om te gaan kijken welke ontwikkelingen we wilden faciliteren en welke doelen we wilden bereiken. Daarom gingen we voor een gemeentelijke omgevingsvisie in plaats van een structuurvisie. Het was ook een goed moment om te starten. We hadden net het nieuwe Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL) en waren met de regio bezig om op een andere manier te gaan denken. Meer integraal en met mensen samen. Kijken wanneer je als overheid je sturende rol pakt en waar je ruimte kunt geven.”
Hoe zag dat proces eruit?
“We hebben een kort en krachtig proces doorlopen, waarbij we de raad, ondernemers, inwoners en andere partners hebben betrokken”, vervolgt Marion. “Voordat we startten, hielden we wijkgesprekken met burgers. Andere partijen, zoals Chemelot en de centra en bedrijventerreinen, spreken we doorlopend, dus met hen zaten we al aan tafel. Dat was het startpunt. Daarna voerden we gesprekken met het college. We lieten schetsen zien: Als we alle informatie bundelen, welk beeld ontstaat dan door de oogharen? Welke ontwikkelingen willen we en hoe kunnen die het beste gebeuren? Zo stuurden we steeds meer in de gewenste richting. Het boekwerk hebben we pas laat geschreven, wat toen een nieuwe werkwijze was. Het college was gewend om stukken te krijgen om te accorderen. Dat was het begin van een andere aanpak met meer betrokkenheid tijdens het proces.”
Wethouder Andries Houtakkers had in 2016 de rol van raadslid. “Wat ik destijds ervaarde, merken we nu ook: Raadsleden worstelen met de omgevingsvisie. Wat kunnen we ermee, wat is de status? Voor velen was het een momentopname. De kunst is om de nieuwe GOVI een dragend verhaal te maken.”
Wat zijn leerpunten uit 2016? En wat doen jullie nu anders?
“Wat Andries benoemt, is een van onze leerpunten”, vertelt Marion. “De raad droeg de visie wel, maar het was lastig om die te blijven interpreteren. Hoe zorg je dat het blijft leven en echt wordt gebruikt? Daarom zorgen we nu voor een beter vervolgtraject, door de omgevingsvisie te vertalen naar omgevingsprogramma’s en een omgevingsplan. Een ander leerpunt is dat het belangrijk is om uit te leggen waarom we bepaalde besluiten nemen.”
“De afgelopen jaren zijn we gegroeid door steeds te oefenen met instrumenten uit de Omgevingswet. Ook hebben we geleerd van het proces rondom onze Toekomstvisie 2030, die we samen met onze partners hebben opgesteld. We zijn op de goede weg qua houding en werkwijze.”
“We gaan de toekomstvisie en de aanpak van het NOVI-gebied Zuid-Limburg verankeren in onze gemeentelijke omgevingsvisie. Ook willen we parallel aan dit traject een verbrede PlanMER/MKBA maken, een maatschappelijke kosten-batenanalyse. Hiermee kunnen we zien wat een bepaalde keuze ons als maatschappij oplevert. We willen steeds een stukje beleid uitwerken en kijken welk scenario betere effecten heeft, om daarna een afweging te kunnen maken.”
“De raad is al vroeg meegenomen in de Toekomstvisie 2030 en ook in de aanpak van het NOVI-gebied Zuid-Limburg”, vult Andries aan. “Door deze 2 stukken op een goede manier te laten landen in de omgevingsvisie, heeft de raad een handboek voor de toekomst waar wij als college op kunnen steunen.”