Cases

Groeit de economie, dan groeit de mobiliteit. En omdat niemand graag stilstaat, wordt er dan al snel om méér asfalt geroepen. Toch zijn er ook andere, slimmere oplossingen te bedenken. Binnen SmartwayZ.NL wordt rond acht deelopgaven gewerkt aan slimmere mobiliteit. Goed communiceren met alle betrokkenen en goed samenwerken staat daarbij centraal. Marc Smits, senior beleidsmedewerker bij de Provincie Limburg en Strategisch Omgevingsmanager SmartwayZ.NL, vertelt hoe social design helpt om met alle partijen in verbinding te blijven.

Een goede en vlotte bereikbaarheid is belangrijk voor de economie én de leefbaarheid. Rond en naar Eindhoven kwam die bereikbaarheid onder druk te staan. Daarom werken overheid, bedrijfsleven, kennisinstellingen en de gebruikers binnen SmartwayZ.NL samen om de doorstroming van het verkeer in Zuid-Nederland te verbeteren en om het ontwikkelen van innovatieve mobiliteitsoplossingen te stimuleren. Marc: “SmartwayZ.NL bundelt zeven infraprojecten in Noord-Brabant en Limburg. Al snel kwam ik erachter dat één stakeholder soms wel met vijf projecten of deelprojecten te maken kan hebben. Dat geldt dus ook voor de omwonenden en gebruikers. In elke fase van een project hebben zij met een ander team te maken. Je snapt wel dat het dan een uitdaging is om op een consistente manier te blijven communiceren. En je wilt voorkomen dat betrokkenen daardoor denken dat de overheid niet functioneert. Dat iedereen langs elkaar heen werkt. Want dat is niet zo.”

Hoe betrekken we de omgeving continue bij het proces?

Als je bovendien op zoek gaat naar nieuwe vormen van mobiliteit en je efficiënter gebruik wilt maken van de infrastructuur die er al is, dan moet je met elkaar in gesprek blijven. Marc: “Het unieke aan SmartwayZ.NL is dat je met verschillende projecten bijeen zit. Dan kun je vergelijken en blijkt al snel dat dezelfde dingen steeds terugkomen. Daar kun je handvaten voor ontwikkelen, zodat je de communicatie en samenwerking beter kunt borgen. Met behulp van design thinking zijn we onder begeleiding van VanBerlo aan de slag gegaan. ‘Hoe betrekken we de omgeving continue bij het proces?’, dat was de vraag die we wilden beantwoorden.”

Een heldere aanpak voor het hele proces

Om dit antwoord te vinden, rafelde het SmartwayZ.NL-team het proces van het begin tot het eind uit. Wat moet er gebeuren? Met wie? Hoe? Marc: “Zo ontwikkelden we een social design aanpak; een werkwijze waarbij we betrokkenen meenemen in onze projecten. Van probleemanalyse tot realisatie hebben we nu één heldere aanpak om tot onderbouwde oplossingen of keuzes te komen. Omdat je de omgeving zo echt bij het proces betrekt, kun je dillema’s bespreken, ontdek je waar weerstand zit en bereik je dat mensen zich gehoord voelen. Zo kom je tot oplossingen die gedragen worden door de omgeving. Als je social design inzet, vraag je je bij elke fase in het proces af wie je moet betrekken. Je maakt een tijdlijn met herkenbare procedurestappen, je managet de verwachtingen en je zorgt steeds voor een heldere communicatie. Hoe je dit doet, hebben we per fase van het project vastgelegd. Daarnaast hebben we een toolkit ontwikkeld met verschillende werkvormen. Het mooie is dat social design bruikbaar is voor allerlei soorten projecten”

Omdenken valt niet altijd mee

“Door aan de hand van social design te werken, ben je met wat groters bezig dan alleen je eigen stukje. Je kunt niet meer in zuilen denken. Net als de omgevingswet helpt social design je om grenzen te slechten. Dat klinkt gemakkelijker dan het is. Omdenken valt in de praktijk niet altijd mee. Je moet afscheid nemen van je vertrouwde spreadsheets. Naadloos plannen wordt moeilijker omdat je rekening moet houden met onzekerheden waarop je pas gedurende het proces uitsluitsel over krijgt. Het is ook verleidelijk om sneller te willen gaan en stukjes over te slaan. Aanvankelijk lijkt social design misschien omslachtig en tijdrovend, onder de streep levert het meer op. Omdat je de omgeving meeneemt, krijg je meer begrip en minder weerstand. Dat leidt tot een vlotter proces en een tevredenere omgeving. En dat is pure winst. De route richting succes kent immers geen shortcuts.”