Cases

Nederland heeft een unieke kans om zich kandidaat te stellen voor de Einstein Telescope: een ondergronds observatorium voor het meten van zwaartekrachtsgolven, dat ons land een wereldwijde leiderschapspositie op een baanbrekend wetenschapsgebied kan opleveren.

Internationale spin-off

De Einstein Telescope wordt een unieke Europese onderzoeksfaciliteit én een mondiaal knooppunt voor onderzoek naar zwaartekrachtgolven. Nederland kan enorm profiteren van de impact van de komst van de Telescope en van de innovatieve technologieontwikkeling die daarvoor nodig is. Ook voor de werkgelegenheid en voor het profiel van ons land als internationaal leidende onderzoek-hot spot is de komst van de Einstein Telescope een impuls.

Baanbrekend onderzoekscentrum

Met de eerste waarneming van zwaartekrachtsgolven in 2015 kunnen we het heelal op een geheel nieuwe wijze bestuderen. Tot die tijd konden natuur- en sterrenkundigen het heelal alleen bekijken door naar radiogolven, licht of straling te kijken. Maar met zwaartekrachtsgolven kunnen we de trillingen in de ruimte en tijd zelf waarnemen. Zo kunnen we meer leren over de onontdekte donkere delen van het heelal, en zelfs voor het eerst terugkijken tot vlak na de oerknal.

De Einstein Telescope is het initiatief van meer dan 750 wetenschappers tot het realiseren van een Europees centrum voor onderzoek naar zwaartekrachtsgolven. Provincie Limburg heeft hierin met Nikhef (Nationaal instituut voor subatomaire fysica) een leidende wetenschappelijke positie. Volop kansen voor de wetenschap, de technologiesector én het bedrijfsleven dus.

Locatiekeuze in 2025: Zuid-Limburg kandidaat

De definitieve locatiekeuze is rond 2025 voorzien. Zuid-Limburg is in beeld als één van de mogelijke vestigingslocaties vanwege de unieke bodemsamenstelling en rust. De andere kandidaat is Sicilië. Er is inmiddels een krachtig samenwerkingsverband van instituten en een onderzoeksprogramma opgebouwd. Met ETpathfinder is een Europees leidend onderzoekscentrum in Maastricht gevestigd. Provincie Limburg ondersteunt Nikhef sinds 2016 bij de stappen tot een kandidatuur. In 2018 heeft het kabinet-Rutte III aangekondigd een beslissing te nemen over deze kandidatuur. Voorts heeft het kabinet zich volop ingezet door het ondersteunen van projecten en overleg met de regeringen in België en Duitsland om te komen tot een gezamenlijke kandidatuur. Het is nu aan een volgend kabinet om daarover spoedig een knoop door te hakken.

Grensoverschrijdende planologische haalbaarheidsstudie

Universiteit Luik neemt namens de wetenschappelijke instituten het initiatief tot een grensoverschrijdende planologische haalbaarheidsstudie. Dat wordt ondersteund door overheden aan weerszijden van de grens. Oplevering van deze studie is voorzien voor medio 2022.